Zęby stałe u dziecka - co warto wiedzieć o wymianie zębów mlecznych na stałe?

Wymiana zębów mlecznych na stałe to naturalny proces fizjologiczny. Jest on bardzo rozłożony w czasie i często wiąże się z nim wiele dodatkowych dolegliwości, które sprawiają, że nie należy on do najprzyjemniejszych. Kiedy wyrastają zęby stale u dzieci? Jak wygląda proces wymiany mleczaków oraz co robić, by złagodzić dolegliwości towarzyszące wyżynaniu się zębów? Odpowiedź na te pytania znajdziecie w artykule.

Spis treści:

1. Jak rosną zęby stałe u dzieci?
2. W jakim wieku wychodzą zęby stałe?
3. Dlaczego mleczak nie chce wypaść?
4. Dlaczego ząb stały nie rośnie?
5. Jaka jest różnica między zębami stałymi a mlecznymi?
6. Jak pomóc dziecku pozbyć się zębów mlecznych?
7. Co robić, kiedy zęby stałe u dzieci rosną krzywo?
8. Czy zęby mleczne trzeba leczyć?
9. Co na ból przy wyżynających się zębach u dziecka?

Jak rosną zęby stałe u dzieci?

Wymiana zębów mlecznych na stałe może wiązać się ze sporym stresem zarówno dla dziecka, jak i dla rodziców. Rzadko się bowiem zdarza, by proces ten przebiegał bezobjawowo i nie towarzyszyły mu żadne inne dolegliwości. Zazwyczaj jest tak, że podczas wzrostu zębów stałych może pojawić się ból, dyskomfort, uczucie rozpierania w szczęce, a nawet gorączka. Do tego pociecha staje się marudna, apatyczna, może odmawiać jedzenia. Na szczęście, proces ten jest rozłożony w czasie i dolegliwości pojawiają się etapami. Mogą trwać od kilku dni do kilku tygodni i powracać cyklicznie co kilka lat. Nowe zęby stałe nie rosną bowiem na raz. Cały proces zaczyna się już w okolicach 4 roku życia, kiedy na swoim miejscu nadal są jeszcze zęby mleczne. Zaczynają one wypadać w wieku 6-7 lat, a na ich miejscu stopniowo pojawia się stałe uzębienie.

W jakim wieku wychodzą zęby stałe?

Odpowiedź na pytanie, w jakim wieku wychodzą zęby stałe, nie jest jednoznaczna, gdyż dzieje się to stopniowo. W przybliżeniu harmonogram wzrostu zębów stałych wygląda następująco:

• 6-7 lat – rosną zęby pierwsze i drugie, czyli tzw. siekacze
• 10- 11 lat – wyżynają się kły
• 10 – 11 lat – pojawiają się przedtrzonowce
• 11- 13 lat – wzrost przedtrzonowców
• u niektórych osób wyrastają jeszcze ósemki, tzw. zęby mądrości; mogą się one pojawić między 17 a 40 rokiem życia.

Jeśli wszystko przebiegnie według wyżej podanego schematu, dziecko w wieku 13 lat powinno mieć już pełne uzębienie stałe, od jedynek do siódemek. Jednak na drodze tego procesu może pojawić się wiele komplikacji. Oto najczęstsze sytuacje związane z wyżynaniem się zębów stałych u dzieci.

Dlaczego mleczak nie chce wypaść?

U niektórych dzieci mleczaki nie chcą wypadać, mimo że przyszła już na nie pora. Może to być spowodowane brakiem zawiązka zęba stałego, chorobą genetyczną, urazem uzębienia czy niedoborem witaminy D. W takiej sytuacji, gdy dziecko skończyło już 8 lat i nadal posiada mleczaki, warto wybrać się na wizytę do stomatologa, by ten zdiagnozował, jaka jest przyczyna sytuacji i zalecił odpowiednie postępowanie.

Dlaczego ząb stały nie rośnie?

Odwrotną sytuacją jest ta, w której mimo wypadnięcia mleczaków, na ich miejscu nie chcą pojawiać się zęby stałe. Tu również może być kilka przyczyn:

• Całościowe lub częściowe zatrzymanie zęba stałego
• Nieprawidłowe ułożenie zawiązka w dziąśle
• Uraz okolicy szczęki
• Brak miejsca w szczęce
• Zbyt duże zęby
• Przetrwałe zęby mleczne

Kiedy zaobserwujemy, że u dziecka nie pojawiają się zęby stałe, znów najlepiej udać się do stomatologa. Najprawdopodobniej trzeba będzie wykonać zdjęcie RTG, które pokaże, czy zawiązek zęba w ogóle istnieje i w jakim znajduje się ułożeniu względem dziąsła.

Jaka jest różnica między zębami stałymi a mlecznymi?

Jako że proces wymiany uzębienia dzieci przebiega etapami, warto wiedzieć, po czym poznać, że ząb jest stały i jak go odróżnić od mleczaka.

Przede wszystkim zęby mleczne cechują się zdecydowanie mniejszym rozmiarem. Do tego są inaczej ułożone w łuku zębowym. Różnią się też od zębów stałych kolorem. Są w odcieniu biało-niebieskim, podczas gdy zęby stałe przybierają barwę mleczno-kremową. Zęby mleczne posiadają także obręcz ze szkliwa przy szyjce.

Trzeba też pamiętać, że mleczaki są bardziej narażone na występowanie próchnicy, dlatego tak ważne jest, by do ich leczenia przykładać taką samą wagę, jak w przypadku zębów stałych. Zadbane zęby mleczne często przekładają się na zdrowie ich stałych odpowiedników.

Jak pomóc dziecku pozbyć się zębów mlecznych?

Proces wypadania zębów mlecznych może przebiegać w różnorodny sposób. U niektórych dzieci zdarza się, że zęby wypadają bezproblemowo, a już po kilku dniach pojawia się na ich miejsce ich stały odpowiednik. Często jednak zdarza się także, że mleczaki tylko trochę się chwieją i nie chcą opuścić dziąsła. W takiej sytuacji, by przyspieszyć proces wypadania, najlepiej jest podawać dziecku twarde pokarmy do gryzienia. Świetnie sprawdzą się warzywa i owoce. Ich regularne gryzienie rozchwieje zęby bardziej i pomoże je skutecznie i bezboleśnie usunąć.

Co robić, kiedy zęby stałe u dzieci rosną krzywo?

Krzywy wzrost zębów stałych u dzieci często budzi obawy u rodziców. Niepotrzebnie, jeśli uzębienie stałe wyżyna się krzywo, to jeszcze nie znaczy, że tak pozostanie. Zęby z pewnością zmienią swoje ułożenie z biegiem czasu, wraz z rozrostem szczęki dziecka. W wielu przypadkach, kiedy przestrzeń w łukach zębowych będzie wystarczająca, nowe zęby same „wskoczą” na swoje miejsce.

Dlatego oceny zgryzu dziecka najlepiej jest dokonywać dopiero w momencie, kiedy wszystkie zęby stałe będą już wyrośnięte. Dopiero wówczas można stwierdzić, czy krzywizny będą wymagały korekcji ortodontycznej.

Czy zęby mleczne trzeba leczyć?

Pielęgnacja i dbanie o higienę zębów mlecznych są bardzo ważne dla zdrowia ich stałych odpowiedników. Podobnie sytuacja wygląda w kwestii leczenia. Jeśli na mleczakach wystąpi próchnica, należy ją bezwzględnie leczyć u stomatologa. Mitem jest przekonanie, że skoro zęby mleczne i tak wypadną, to nie ma konieczności przywiązywać do nich jakiejkolwiek uwagi. Wręcz przeciwnie, od ich pielęgnacji i kondycji w dużej mierze zależy stan stałego uzębienia.

Ponadto trzeba pamiętać, że przedwczesne wypadnięcie zębów mlecznych spowodowane np. urazem lub właśnie próchnicą, negatywnie wpływa na wzrost zębów stałych, przyczyniając się do późniejszych wad zgryzu.

Co na ból przy wyżynających się zębach u dziecka?

Wzrostowi zębów stałych może towarzyszyć ból i uczucie dyskomfortu. Są one zróżnicowane u różnych dzieci. Jedne są w stanie przejść ten wymagający okres prawie bezobjawowo, inne natomiast cierpią z uwagi na bolesność okolic wyżynającego się zęba, a nawet na towarzyszącą temu podwyższoną temperaturę. Co robić, by ulżyć dziecku podczas wzrostu zębów stałych?

Jeśli ból jest naprawdę duży, można sięgnąć po leki przeciwbólowe, które uśmierzą dolegliwość. Przy łagodniejszych stanach warto wypróbować domowe sposoby takie jak:

• Przykładanie zmiażdżonego goździka do bolącego miejsca – roślina ta ma właściwości przeciwbólowe, znieczulające i antyseptyczne
• Masowanie dziąseł
• Stosowanie okładów z kostek lodu – można zastosować również schłodzony w lodówce gryzak
• Płukanie ust naparem z szałwii lub rumianku

Pamiętajmy, by podczas wymiany zębów na stałe, szczególnie zadbać o odpowiednią higienę zębów małego dziecka. Stomatolodzy zalecają, by to rodzice szczotkowali zęby za dzieci nawet do 8 roku życia. Później można stopniowo pozwalać dziecku na samodzielne mycie zębów, nadal jednak nadzorując wykonywanie tej czynności.

Do pielęgnacji jamy ustnej dziecka należy wyposażyć się w dobrej jakości szczoteczkę do zębów oraz pastę. Najlepszym wyborem będzie wersja elektryczna, która jest łatwiejsza w użytkowaniu i skuteczniejsza w czyszczeniu. W ósmym roku życia dziecka można zacząć uczyć pociechę samodzielnego nitkowania. Nie zapominajmy o tym, by nauczyć dziecko myć także język i dziąsła. Dobrą praktyką na koniec każdego czyszczenia będzie stosowanie płynów do płukania jamy ustnej dedykowanych najmłodszym.

Podsumowanie

Wymiana zębów mlecznych na stałe u dzieci to długotrwały proces, który rozłożony jest na kilka lat. Podczas jego trwania mogą pojawić się liczne dolegliwości, na które warto się przygotować. Pamiętajmy, by skrupulatnie dbać o higienę jamy ustnej naszego dziecka od jego pierwszych dni. Tym sposobem zapewnimy zdrowie zarówno jego zębom mlecznym, jak i stałym. Te pierwsze bowiem stanowią etap przygotowawczy dla rozwoju ostatecznego uzębienia i ich stan ma niekwestionowany wpływ na kondycję ich następców. A po wszelkiego rodzaju akcesoria do pielęgnacji zarówno zębów mlecznych, jak i stałych zapraszamy na Domowystomatolog.pl.

Autor: Marcin Sucharzewski

Specjalista w swoim fachu. W klinice odpowiada za pomoc w wyborze szczoteczek elektrycznych, past do zębów i innych akcesoriów stomatologicznych. Żywo zainteresowany nowinkami technologicznymi z branży oral care.