Szczoteczka rotacyjna czy szczoteczka soniczna? Porównanie technologii oraz sposobów działania

Obok pasty do zębów równie ważną, a może nawet i ważniejszą rzeczą w temacie higieny jamy ustnej jest szczoteczka, którą myje się na co dzień zęby. Wybór odpowiedniej szczoteczki do zębów pozwoli utrzymać higienę jamy ustnej na wysokim poziomie. Im lepiej i bezpieczniej będziemy czyścić zęby tym lepiej dla naszego zdrowia. Złe lub niedokładne szczotkowanie może być przyczyną poważnych chorób. Wybranie technologii szczoteczek elektrycznych od zawsze nastręczało problemu. Najczęściej dokonywany wybór jest pomiędzy szczoteczkami rotacyjnymi i sonicznymi (stąd też w tekście nie poruszam innych rodzajów szczoteczek).

Podział na szczoteczki rotacyjne (w tym rotacyjno pulsacyjne) i soniczne zaczyna być już podziałem historycznym. Funkcjonuje on jeszcze w obiegu, ale Oral B od 2020 roku intensywnie promuje nowy podział.

Szczoteczki rotacyjne, soniczne czy może soniczno rotacyjne

Kiedyś podział był bardzo prosty. Szczoteczki elektryczne dzieliliśmy na:

• szczoteczki oscylacyjno - rotacyjne oraz oscylacyjno - rotacyjno pulsacyjne - tutaj królował Oral B
• szczoteczki soniczne - tutaj prym wiódł i wiedzie Philips Sonicare,
• szczoteczki ultradźwiękowe - głównie Megasonex

W tej chwili lansowany jest nowy podział gdzie mamy szczoteczki soniczno rotacyjne, soniczne (klasyczne) i ultradźwiękowe.

Od kiedy to rotacyjne stały się soniczne?

W sumie były nimi od zawsze bo każda szczoteczka elektryczna wytwarza dźwięk (gdy je uruchomimy to słychać, że pracują). Wnioskuję, że ze względu na wielką popularność terminu “szczoteczka soniczna” zdecydowano się dodać ten przedrostek do szczoteczek rotacyjnych. Na temat wprowadzenia nowej nomenklatury powstanie materiał szerzej opisujący tę sytuację, bo uważam, że jest to majstersztyk marketingowy. Teraz najważniejsze, aby wiedzieć, że każda szczoteczka elektryczna jest szczoteczką soniczną.
Główny zatem podział przenosi się na budowę i sposób poruszania główki. Z jednej strony mamy końcówki okrągłe z ruchem rotacyjnym (i ew. pulsacyjnym). Z drugiej końcówki prostokątne z ruchem “wymiatającym” ( a raczej z ruchem z boku na bok).

Szczoteczki soniczne – w jaki sposób działają?

Jeżeli mówimy o soniczności to mówimy o falach dźwiękowych. Kiedyś mówiło się, że te fale docierają do 4 milimetrów od końca włosia i mają właściwości bakteriobójcze. Niestety było to mocne uproszczenie bo częstotliwość pracy szczoteczki sonicznej na poziomie 260Hz nie ma takich właściwości jak szczoteczka ultradźwiękowa pracująca z częstotliwością 20 000 Hz. Dodatkowo w tego typu szczoteczkach nie zachodzi jak powszechnie mówiono efekt kawitacji z działaniem bakteriobójczym. Trzeba jednak przyznać, że szczoteczka soncizna jest wstanie oddziaływać poza polem działania włosia. Na stronie Philipsa mamy bowiem “Wytwarzane przez szczoteczkę fale mają zasięg wykraczający poza długość włókien nawet o kilka milimetrów, co powoduje wprawienie w ruch cząsteczek śliny zmieszanej z pastą do zębów.”. Jednakże “sama fala dźwiękowa nie ma właściwości czyszczących. W środowisku wodnym jakim jest mieszanina śliny i pasty wywołuje (ona) dynamiczny przepływ płynu, który owszem może oddziaływać na płytkę nazębną, ale nie stanowi istotnej składowej w oczyszczaniu zębów. To, co skutecznie oczyszcza zęby, to ruch włókien. Im dalej od zęba włókno pracuje, tym siła czyszcząca jest mniejsza. Mówi o tym badanie o bezkontaktowym usuwaniu płytki (Busscher HJ 2010) “.

To jakby sprostowałem 10 lat przekazywanych informacji odnośnie szczoteczek sonicznych ale nie powiedziałem jak działają. Szczoteczka ma główkę prostokątną i porusza się ona z boku na bok. Potocznie i błędnie mówi się o ruchu wymiatającym (nawet na stronach Oral B). Ruch wymiatający jest bowiem jednokierunkowy i jest on polecany ale przy szczoteczkach manualnych (metoda Stillmana albo Baasasa). W szczoteczkach z ruchem na boki mamy odczynienia z ruchem dwukierunkowym (nie wymiatającym). Należałoby tutaj zmienić i mówić np o drganiach. Choć nazwa ładna, krótka i nawiązująca do szybkości to wychylenie końcówki jest większe niż potocznie rozumiane “drganie”. Co ciekawe sam ruch w przekroju wygląda jak ruch odwróconego wahadła czyli kołysanie a stąd już prosta droga do terminu “oscylacja”. Niestety termin ten zarezerwowany jest dla szczoteczek z okrągłą główką. Choć tam występuje fraza oscylacyjno - rotacyjne. Idąc tym tropem nazwa oscylacyjno wahadłowe nie byłaby zła. Można też mówić ruch z boku na bok. Jak dla mnie za długo i skłaniałbym się do ruchu wahadłowego lub oscylacyjno wahadłowego.

Wytwarza ona fale dźwiękowe, które w połączeniu z ruchem włosia wprawiają mieszaninę pasty i śliny w ruch. Jak możemy przeczytać na stronie Philipsa to w ten sposób “powstają mikrobąbelki, które kierowane są głęboko pomiędzy zęby i wzdłuż linii dziąseł dla skutecznego czyszczenia. 2 minuty takiego szczotkowania odpowiadają miesięcznemu korzystaniu ze zwykłej szczoteczki manualnej.”

Szczoteczki “soniczne” oscylacyjno rotacyjne i ew. pulsacyjne – działanie

Szczoteczki elektryczne z okrągłymi główkami korzystają z zupełnie innego sposobu ruchu włókna. Mówimy tutaj głównie o “kręceniu” się główki szczoteczki:

• ruch 2D oscylacyjno-rotacyjny – okrągła główka wykonuje ruch w lewo i w prawo w zakresie 45°
• ruch 3D oscylacyjno-rotacyjno-pulsacyjny – okrągła główka wykonuje ruch w lewo i w prawo w zakresie 45° oraz zbliża się i oddala od zębów w płaszczyźnie przód-tył (ruch pulsacyjny)

Ruch 2D czyli tylko “obracanie” mamy w najprostszych modelach nie przekraczających kwoty 100zł. Dużo skuteczniejsze są modele z technologią 3D bo ruch pulsacyjny działa jak “młoteczek” i rozbija nam osady.

Szybkość szczoteczek

Porównując ilości ruchów osiąganych przez szczoteczki korzystające z opisywanych technologii, zdecydowanie szybsze wydają się klasyczne szczoteczki soniczne (czyli te z główką prostokątną). Dlaczego? Ponieważ takie szczotki poruszają się z szybkością nawet do 96 tys drgań na minutę. Patrząc tylko na cyferki można śmiało stwierdzić, że jest to szybciej niż łączna liczbą ruchów osyclacyjno rotacyjnych i pulsacyjnych wynosząca 48 tys. Jednakże są to dwa zupełnie inne ruchy i nie porównywałbym tutaj szybkości na bazie samych liczb.

Te 2 poniższe filmy w świetny sposób zaprezentują jaka jest różnica pomiędzy technologiami wykorzystywanymi w obu rodzajach szczoteczek

Rodzaje główek do szczoteczek elektrycznych

Jak już wcześniej wspomniałem szczoteczki możemy rozróżnić ze względu na kształt główki. Jedne końcówki są prostokątne - przypominają kształtem szczoteczkę manualną a drugie są okrągłe. Kształt determinuje ruch. Szczoteczki soniczne klasyczne posiadają ruch wahadłowy - z boku na bok. Okrągłe oscylacyjno rotacyjny- obrót o 45 stopni w jedną i drugą stronę. Oral B zwraca uwagę, że jego główki są małe i włókna lepiej docierają do powierzchni zębów. Ma to być szczególnie widoczne w łuku w okolicach jedynek gdzie szczoteczka prostokątna ma się ”opierać” na dwójkach i nie dotykać zębów pomiędzy. Nie przemawia to do mnie bo testując różne szczoteczki soniczne nie doświadczyłem problemów z niedomyciem jedynek po wewnętrznej stronie.

Szczoteczka soniczna czy elektryczna?

Pytanie oczywiście jest źle postawione bo powinno brzmieć w stylu szczoteczka z główka prostokątną czy okrągłą? Jednoznacznie odpowiedzieć się nie da. Każda z wiodących firm będzie przedstawiała badania wskazujące że ich szczoteczki są lepsze, skuteczniejsze i lepiej oczyszczają zęby. Albo będzie pokazywała, że badania jednych są mniej ważne niż drugich itp. Aspekt ceny też nie jest wyznacznikiem bo oszczędzanie rzędu 20 czy 40 zł nie ma tutaj sensu. Gwarancja i serwis - praktycznie to samo choć są marki szczoteczek sonicznych klasycznych gdzie jest serwis door to door. W każdej technologii są końcówki miękkie i wybielające ... Nie wiem...o wyglądzie mamy rozmawiać? Ponieważ każda szczoteczka elektryczna będzie lepiej czyścić zęby niż szczoteczka manualna to ja bym nie wybierał miesiącami szczoteczki tylko ją kupił - np zadzwonił do sklepu stomatologicznego i zdał się na ich rekomendację. Jak się popsuje to kupiłbym z inną technologią i po tym mógł wyrobić swoje własne zdanie. To nie jest zakup samochodu czy mieszkania. Oczywiście kwoty rzędu 200- 800 zł nie są małe ale tutaj chodzi o przejście po prostu na szczoteczkę elektryczną.

Pomimo, że tym artykułem sprostowałem przekazywaną do tej pory wiedzę to nadal jestem za technologią soniczną z prostokątną główką- klasyczną. Jeżeli zastanawiasz się jednak nad szczoteczkami z okrągłymi główkami to jedyna moja rad jest taka aby wybrać model z ruchem 3D.

Artykuł na stronie nie jest materiałem sponsorowanym i nie należy traktować go jako reklamy. Artykuł to moja własna opinia, która jest wypadkową subiektywnej oceny dostępnych na dany moment faktów oraz towarzyszących temu emocji. Poprzez zamieszczony tekst realizuję możliwość swobodnego wyrażania swojej opinii na dany temat. Nie zachęcam i nie rekomenduje kierowaniem się poniższym tekstem przy dokonywaniu zakupu artykułów do higieny jamy ustnej.

P.S. W 2015 roku zamieściliśmy wpis porównujący obie technologie. W tekście używaliśmy przykładów szczoteczek znanych marek. Jedna z tych firm w 2020 roku :D wyraziła poprzez swój dział prawny ”niezadowolenie” odnośnie informacji zawartych w artykule. Tutaj musimy przyznać, że wiedza jaką nam producenci szczoteczek przekazywali była żadna albo błędna. To na jej podstawie, naszych doświadczeń i spostrzeżeń powstawały artykuły. Uważamy, że to producenci poprzez działy PR, marketingu i sprzedaży powinny szkolić i informować sprzedawców i klientów. Jeżeli jakiś producent tego nie robił to niech nie naprawia swoich błędów działem prawnym.