Jak sobie radzić z poparzeniami jamy ustnej?

Wystarczy nieostrożny łyk gorącej herbaty lub kawy, rozgrzana łyżka z zupą czy kropla gorącego tłuszczu, by wywołać odczuwalny dyskomfort. O oparzenie jamy ustnej nietrudno, a jego konsekwencją, prócz chwilowego bólu, może być również drażliwa nadżerka lub niegojące się owrzodzenie. Jak radzić sobie z przypadkowymi oparzeniami jamy ustnej i ich konsekwencjami? Co można zrobić, by złagodzić ból i przyspieszyć gojenie rany?

Jak dochodzi do poparzeń jamy ustnej?

Główną przyczyną oparzeń wnętrza jamy ustnej jest nieuwaga i skłonność do sięgania po produkty gorące, a także picie lub jedzenie bezpośrednio z naczyń, które łatwo się nagrzewają, na przykład z metalowych kubków czy żeliwnych patelni. Najczęściej parzymy się gorącymi napojami, przede wszystkim herbatą i kawą, a w przypadku najmłodszych dzieci, mlekiem. Oparzenia zdarzają się również przy jedzeniu gorących zup, ziemniaków czy soczystego mięsa, przy czym źródłem problemu są nie tylko same produkty spożywcze, ale także rozgrzane sztućce i naczynia. Dlatego zabierając się za posiłek, warto skupić się na jedzeniu i szczególnie do pierwszych kęsów podchodzić z większą ostrożnością. Taka sama zasada odnosi się do picia gorących napojów. Najlepiej odczekać przynajmniej chwilę, by napój nieco ostygł. Pierwszy łyk powinien być ostrożny i delikatny. Dzięki temu, nawet jeśli napój spowoduje oparzenie, to jednak będzie ono niewielkie. Zakończy się chwilowym bólem, bez poważnego uszkodzenia błony śluzowej języka czy podniebienia.

Warto pamiętać, że oparzenia mogą być spowodowane nie tylko przez picie i jedzenie gorących produktów spożywczych, ale także przez jedzenie potraw ostrych. Najgroźniejszymi oparzeniami są te spowodowane przez środki chemiczne - zwykle dotyczą one małych dzieci, które zachęcone kolorową etykietą produktu przeznaczonego do prania lub sprzątania domu, sięgają po jego zawartość. Gdy dojdzie do zjedzenia lub wypicia takiego środka, konsekwencje mogą być bardzo poważne. W takiej sytuacji zawsze należy skonsultować się z lekarzem.

Jak skutecznie łagodzić ból w jamie ustnej?

Istnieje wiele domowych sposobów na radzenie sobie z dolegliwościami, których przyczyną jest oparzenie gorącym napojem, tłuszczem czy rozgrzaną łyżką. Gdy dojdzie do oparzenia, należy możliwie szybko schłodzić wnętrze jamy ustnej, płucząc ją zimną wodą. Zresztą taka sama zasada odnosi się do innych oparzeń, jakich zwykle doświadczamy w kuchni. Szybkie schłodzenie oparzonych tkanek łagodzi ból i minimalizuje zniszczenia spowodowane przez miejscowe działanie wysokiej temperatury. Przy silnym bólu dobrym wyborem są także kostki lodu i tradycyjne lody. Ich niska temperatura schładza tkanki, a tym samym łagodzi ból w miejscu oparzenia.

Gdy wskutek oparzenia doszło do silnego podrażnienia języka, policzków lub podniebienia, pojawiło się zaczerwienienie, lekki obrzęk lub widoczna gołym okiem nadżerka, wówczas przez kilka dni warto zrezygnować z jedzenia gorących posiłków i w miejsce twardych produktów spożywczych, które mogą podrażniać istniejącą ranę, wprowadzić jedzenie miękkie, o łatwej do przełknięcia konsystencji. Warto również pamiętać o częstym płukaniu jamy ustnej wodą. Przy owrzodzeniu i nadżerkach jamę ustną można płukać również wodą z solą, która jest naturalnym środkiem odkażającym.

Skutecznymi środkami uśmierzającymi ból związany z poparzeniem wnętrza jamy ustnej są tabletki do ssania na ból gardła, preparaty na afty oraz inne środki o właściwościach łagodzących, przeznaczone do stosowania bezpośrednio na błony śluzowe jamy ustnej. Takie produkty można znaleźć w dobrze zaopatrzonych aptekach. Maści, żele i kremy, prócz właściwości przeciwbólowych, działają również odkażająco i przeciwzapalnie, tym samym przyspieszając gojenie się powstałych w wyniku oparzenia ran.

Kiedy udać się po pomoc?

Jeśli oparzenie jest poważne i rozległe, i gdy domowymi metodami nie jesteśmy w stanie uśmierzyć związanego z nim bólu, najlepszą decyzją jest wizyta u lekarza rodzinnego, a w sytuacjach nagłych, udanie się na ostry dyżur do szpitala. Niepokój powinny wzbudzić również wszelkie zmiany powstałe w wyniku oparzenia, które utrzymują się dłużej niż kilkanaście dni. Warto pamiętać, że wszelkiego rodzaju owrzodzenia i nadżerki mogą stanowić zarzewie procesu nowotworowego. Takich zmian nigdy nie należy lekceważyć.

Po natychmiastową pomoc medyczną zwracamy się zawsze wtedy, gdy dojdzie do oparzenia chemicznego. Takie zdarzenia najczęściej dotyczą małych dzieci i niemal zawsze są bardzo groźne w skutkach, zwłaszcza jeśli dziecko połknie substancję żrącą. Wówczas dochodzi nie tylko do oparzenia wnętrza jamy ustnej, ale także przełyku i przewodu pokarmowego, co zagraża zdrowiu, a nawet życiu. Gdy dojdzie do takiego zdarzenia, należy natychmiast reagować. Szybkie działanie jest w tym przypadku kluczem do ograniczenia konsekwencji związanych z oparzeniem.

Przypadkowe oparzenia zdarzają się dość często. Ich skutkiem jest zwykle jedynie chwilowy ból, ewentualnie niewielkie zaczerwienienie i obrzęk. W takich sytuacjach wystarczy szybkie schłodzenie oparzonego miejsca i po problemie. Gdy oparzenie jest poważniejsze, można stosować środki o miejscowym działaniu znieczulającym i odkażającym, a także preparaty przyspieszające gojenie się ran. Przy rozległych oparzeniach, zwłaszcza przy oparzeniach chemicznych, należy zgłosić się do lekarza.