Jak przeciwdziałać kwasowej erozji szkliwa?
Szkliwo to najtwardsza tkanka ludzkiego organizmu, która zabezpiecza zębinę w obrębie korony zęba przed możliwymi uszkodzeniami natury mechanicznej, a także przed szkodliwym działaniem chorobotwórczych bakterii. Ubytki szkliwa skutkują poważnymi problemami natury stomatologicznej, w tym nadwrażliwością zębów oraz próchnicą. Kwasowa erozja szkliwa to powolny proces, który prowadzi do wyraźnego osłabienia tej niezwykle twardej tkanki, co w konsekwencji zagraża zdrowiu zębów.
Czym jest kwasowa erozja szkliwa?
Stopniowy proces niszczenia twardej tkanki zębów to problem dotyczący coraz większej grupy osób. Jest on przede wszystkim pochodną zmiany nawyków żywieniowych i chętnego sięgania po produkty o niskim poziomie pH. Spożywanie dużych ilości kwaśnych produktów prowadzi do zaburzenia poziomu pH w ustach, co w dłuższej perspektywie czasu ma niekorzystny wpływ na kondycję naszych zębów, przede wszystkim na powstanie nieodwracalnych uszkodzeń w warstwie twardego szkliwa. Warto podkreślić, że kwasowa erozja szkliwa nie ma związku z działaniem bakterii lub innych drobnoustrojów żyjących w jamie ustnej. Jest to proces chemiczny związany z działaniem kwasów i innych związków o podobnych właściwościach. Jego przyczyny mogą być zewnętrzne lub wewnętrzne. W tym pierwszym przypadku za kwasową erozję szkliwa zębów odpowiadają produkty spożywcze o niskim poziomie pH. Przyczyny wewnętrzne to z kolei różnego rodzaju schorzenia, które powodują zaburzenie poziomu pH w ustach (zakwaszenie jamy ustnej), takie jak refluks żołądkowo-przełykowy, choroba wrzodowa, cukrzyca, zaburzenia odżywiania, przede wszystkim bulimia i anoreksja, a także kserostomia, czyli suchość w jamie ustnej – mniejsza produkcja śliny. Za wewnętrzną przyczynę kwasowej erozji szkliwa uznaje się również chorobę alkoholową (uzależnienie od alkoholu) oraz niektóre choroby psychiczne (stosowanie leków psychotropowych może sprzyjać zakwaszeniu jamy ustnej).
Utrata szkliwa zębów jest procesem stopniowym, ale nieodwracalnym. W konsekwencji na powierzchni korony zębów pojawiają się charakterystyczne nierówności o ciemniejszym kolorze, które są efektem ubytku szkliwa i stopniowego odsłaniania wrażliwej na czynniki zewnętrzne zębiny. Jednym sposobem na radzenie sobie z konsekwencjami, jakie niesie ze sobą kwasowa erozja szkliwa zębów, jest stosowanie wypełnień stomatologicznych, specjalnych lakierów czy laków. Przy zaawansowanych uszkodzeniach koniecznością może stać się rekonstrukcja zębów przy pomocy licówek lub koron.
Przyczyny kwasowej erozji szkliwa
Poza wspomnianymi wcześniej wewnętrznymi przyczynami kwasowej erozji szkliwa, czyli chorobami mającymi wpływ na trwałe obniżenie poziomu pH, podstawowym powodem zakwaszenia jamy ustnej jest dieta bogata w produkty kwaśne. Doskonałym przykładem takich produktów są napoje gazowane, w tym popularna Cola oraz wszelkiego rodzaju napoje energetyczne. Choć na ogół są one bardzo słodkie, za co odpowiada dużą ilość rozpuszczonego w nich cukru lub innych substancji słodzących, to jednak w ich składzie znajdziemy również mnóstwo kwasów, w tym przede wszystkim kwasu cytrynowego, fosforowego i węglowego. Warto pamiętać, że kwasowy odczyn mają również tak popularne napoje jak kawa, herbata czy piwo, a także wszelkiego rodzaju soki owocowe, octy i marynaty oraz wino. W przypadku osób, które unikają spożywania dużych ilości gazowanych napojów słodzonych i owocowych soków, największym źródłem problemu są świeże owoce oraz niektóre rodzaje warzyw.
Niewiele osób ma świadomość faktu, że zdrowe produkty również mogą zagrażać zdrowiu ich zębów. Kwasy zawarte w cytrusach, zwłaszcza w cytrynach i grapefruitach, a także w jabłkach czy nawet w pomidorach, mają niszczący wpływ na szkliwo zębów. Kwasowa erozja szkliwa jest procesem stopniowym i powolnym, dlatego trudnym do dostrzeżenia, a tym bardziej do powiązania z codzienną, wydawać by się mogło zdrową dietą. Na szczęście istnieją sposoby, by obniżać zakwaszenie. Sprzyjają temu różnorodne produkty stomatologiczne, które z jednej strony mają równoważyć poziom pH w ustach, a z drugiej wzmacniać szkliwo i tym samym minimalizować efekty jego stopniowej erozji.
Jak zapobiegać kwasowej erozji szkliwa?
Przede wszystkim należy pamiętać o stosowaniu zrównoważonej diety i unikaniu produktów o silnym odczynie kwaśnym, przede wszystkim napojów gazowanych i słodyczy, w których składzie znajduje się wiele kwasów o niskim poziomie pH. Kwasowej erozji szkliwa zębów możemy przeciwdziałać również poprzez regularne szczotkowanie zębów i płukanie jamy ustnej po każdym posiłku – możemy korzystać z czystej wody lub sięgać po specjalne płyny do płukania ust, które sprzyjają regulacji poziomu pH w ustach oraz zwierają substancje odpowiedzialne za wzmacnianie szkliwa, takie jak hydroksyapatyt czy fluor. Dobrym pomysłem może być także żucie gumy stomatologicznej z ksylitolem (większa produkcja śliny, która ma odczyn zasadowy). Oczywiście pamiętamy również o myciu zębów pastami o właściwościach remineralizujących i regularnych wizytach kontrolnych u stomatologa. Gdy kwasowa erozja szkliwa jest pochodną choroby, wówczas prócz leczenia objawowego, czyli stosowania wspomnianych środków stomatologicznych wzmacniających szkliwo i regulujących poziom pH, należy również leczyć chorobę podstawową, w ten sposób usuwając źródło problemu.
